چه کسی مقصّر بدبینی در این نسل است؟

 

پس از گذشت سی سال از رحلت حضرت امام خمینی، اینک ما با نسلی روبه رو هستیم که دوره او را درک نکرده و شناخت مستقیمی از وی ندارند. آگاهی این نسل در محدوده برخی از سخنان گزینش شده او در رسانه رسمی و یا برخی مباحث انتخاب شده در کتابهای درسی و یا برخی تحلیل های ارائه شده در تریبونهای نظام است. ولی آیا اینگونه اطلاعات میتواند تصویری جامع و روشن از این شخصیت برجسته ترسیم کند؟ از سوی دیگر، نقدهای منتقدان نیز مانند تعریف ستایشگران، در بسیاری موارد خالی از زیاده روی نیست. در این شرایط، چه انتظاری از این نسل میرود؟ و آیا پرسشها و حتی اعتراضاتشان را میتوان تخطئه کرد؟! 

بنظر میرسد وضع موجود نتیجه آن است که در سی سال گذشته کسانی رسما معرف راه و اندیشه امام و مفسر آراء او شدند که بسیاری از آنان با اصول و مبانی فکری امام (حتی در زمان حیات ایشان) زاویه داشتند. اگر روزی فضای مناسب برای بازخوانی این تفاوتها فراهم آید، اشکار خواهد شد که مدعیان امروز، دیروز کجا بوده اند؟ همچنین برخی از فقهاء، دیدگاههای غیر عقلانی خود را به امام نسبت داده و نظریه ای  غیر منطقی که در تعارض با همه حقوق انسانی است، ارایه کرده اند. 
مثلا اگر ولایت فقیه، نقطه ثقل تفکر فقهی ـ سیاسی امام خمینی تعریف شود، آیا آنچه در این باره ارائه میشود، منطبق بر اندیشه امام است؟!

آیت الله مومن که چهره برجسته فقهی در میان طبقه حاکمان بود، تلقی امام خمینی را از ولایت فقیه چنین توضیح میدهد: "ولایتِ"حاکم جایگزین "رضایتِ"مردم در امور عمومی است. وقتی برای افرادی ولیّ امر تعیین میشود بمعنی آن است که خواست و انتخاب آنان بطور کلی الغاء شده و نادیده انگاشته میشود. مومن سپس به ولایت بر طفل (و مثل آن ولایت بر دیوانه است) مثال میزند که اراده و انتخاب و خواستِ ولیّ طفل، جای خواست طفل را میگیرد و دیگر به او اعتنایی نمیشود و مومن نتیجه میگیرد که ولایت فقیه دقیقا همینطور است: «تقوم ارادة الولیّ مقام ارادة الطفل المالک و لایعتنی برضا الطفل و ارادته فهکذا الامر هنا (فی ولایه الحاکم) حرفا بحرف.(کلمات سدیده، ص۱۹)

با این تحلیل، ولایت مبتنی بر دیوانه انگاری شهروندان و بی اعتبار شمردن عقل و انتخاب آنهاست. و آیا از این نسل میتوان انتظار داشت که خود را در ردیف مجانین و اطفال قرار داده و عقل و اراده خود را تعطیل کرده و بحاکمان بسپارند؟